Bursalı, “Sancar ve ekibi, laboratuvarlarda yapılan deneylerde yaygın olarak kullanılan EdU olarak bilinen molekülün özellikle beyin kanserlerinin tedavisinde kullanılabileceğini keşfetti” dedi.
Sancar’ın kendisine keşfini anlattığını söyleyen Bursalı, yazısına şöyle devam etti:
Kısaca anlatayım: Kendisine Nobel’i kazandıran DNA Onarım Sistemi hakkında “merak ettiği” bir soruya cevap arıyordu.
Bilirsiniz DNA’mız, dış ve iç etkenler, kemoterapi, ultraviyole, sigara, kötü çevre ve beslenme vb. nedenlerle çok sık zarar görür. Ancak DNA Onarım Sistemi bu hasarı onarır. Sancar, İnsan Nükleotid Eksizyon Onarım Sistemini (Çift Kesim) keşfetmiş ve Nobel Ödülü’nü kazanmıştı.
Double Cut-Repair mekanizması, DNA sarmalının hasarlı kısmını (26 Nükleotid) kesip doğru olanla değiştirir. Böylece DNA’mız zarar görmeden çalışır. (Hikayesi Aziz Sancar ve Nobel’in Hikâyesi kitabımda var!)
Aziz Hoca, “Tüpte bunu ispatladık ama insan hücresinde durum tam olarak böyle mi, yoksa 26’dan fazla nükleotit çıkarılıp yerine daha fazla nükleotit mi konuldu diye merak ettik. Bunu anlamak için laboratuvar deneylerinde EdU adlı tanıdık molekülü kullandık. Deneylerimiz beklenmedik sonuçlar verdi. Bir şok yaşıyorduk. EdU molekülü, bozulmamış DNA üzerinde sanki DNA hasar görmüş gibi hareket ediyor, onarım mekanizmasını harekete geçiriyordu! Böyle bir etki beklemiyorduk! Nedenini araştırdık.
EdU molekülünü bozulmamış hücrelerle birlikte besin ortamına koyduk ve hücre onarım mekanizmasını aktive ederek bu molekülü durmadan kestiğini gördük. Çıkarılan molekül serbest bırakıldığında tekrar genoma girer, hücre onu tekrar keser ve kör döngü devam eder. Sonunda, EdU ile baş edemeyen hücre ölür (apoptoz).
Bursalı, keşif ile beyin kanseri arasındaki ilişkiyi şu sözlerle açıkladı:
Şimdi gelelim bu keşfin beyin kanseri ile ilişkisine: EdU molekülünün bariyerleri aşıp beyne kolayca girdiği biliniyor. Ancak kemoterapi ilaçları, örneğin en çok kullanılanı olan Cisplatin beyne giremez.
Sancar’ın sözleriyle: “EdU hücreleri bu şekilde hücreyi öldürdüğü için beyin kanserli bir hastaya verildiğinde beyne gideceği, bu kanserli hücrelerin DNA’sına gireceği ve nöronlara zarar vermeden tümörü öldüreceği sonucuna vardık. ”
Aziz Sancar: Ayrım yapmadan aşınızı yaptırın
Prof. Aziz Sancar: Bilimde güçlüysek saygı görürüz
