Ankara, Moskova ve Tahran, Salı günü İran’da üç ülke lideri arasında Astana formatında bir toplantıda Suriye’de devam eden iç savaşı ve terörle mücadeleyi tartışacaklar.
Türkiye Cumhurbaşkanlığı Pazar günü yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın İranlı mevkidaşı Ebrahim Raisi’nin davetlisi olarak 18-19 Temmuz tarihlerinde İran’a resmi bir ziyaret gerçekleştireceğini söyledi.
Cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamada, Erdoğan ve Raisi’nin 19 Temmuz’da Tahran’da yapılacak yedinci Türkiye-İran Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi toplantısına eş başkanlık edecekleri belirtildi.
İlgili bakanların katılımıyla gerçekleştirilecek olan Konsey Toplantısı’nda Türkiye-İran ilişkilerinin tüm boyutları ve ikili işbirliğini geliştirecek olası adımlar ele alınacaktır.”
Açıklamaya göre, ikili ilişkilerin yanı sıra bölgesel ve küresel meseleler de ele alınacak.
Rusya, Türkiye ve İran Salı günü yedinci Astana toplantısı için bir araya gelecek.
Suriye’de ateşkes ve çatışma süreçlerini kontrol altına almak amacıyla Türkiye ve Rusya öncülüğünde başlatılan Astana süreci, siyasi ve insani konuların tartışıldığı bir platform olarak kullanılmaya devam ediyor.
Barış süreci, Türkiye, Rusya ve İran’ın girişimiyle Ocak 2017’de başlatıldı. Toplantıları ayrıca Cenevre’de Birleşmiş Milletler liderliğindeki diplomatik sürecin ilerlemesine de katkıda bulunur.
Üç ülke geçen ay Kazakistan’da bir araya geldikten sonra taraflar ortak bir bildiri yayınlayarak, “terör gruplarının ve bağlı kuruluşlarının Suriye’deki artan varlığını ve faaliyetlerini kınadıklarını” söyledi. Suriye’nin kuzeyiyle ilgili tüm düzenlemelerin hayata geçirilmesi gerektiğini vurguladılar.”
Rusya ve İran, muhaliflerine karşı Şam rejimini desteklerken, Türkiye muhalefeti destekliyor.
Olası operasyon
Salı günkü zirve, Türkiye’nin terörizmi ortadan kaldırmak için kuzey Suriye’de yeni bir operasyon başlatma sözü vermesiyle de geldi.
Erdoğan, Türkiye’nin Suriye’de sınır boyunca 30 kilometrelik (20 mil) derin “güvenli bölgeleri” genişletmek için Tel Rıfat ve Münbiç bölgelerini ve daha doğudaki diğer bölgeleri hedef alarak yeni askeri operasyonlar başlatacağını söylemişti.
Erdoğan, ABD ve Rusya’nın sınır bölgesinde güvenli bölge sağlama taahhütlerini yerine getirmediği için, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyindeki ülkesini ve yerlilerini PKK terör örgütünden korumak için bir operasyon başlatmaya hazır olduğunu söyledi. Suriye’deki uzantısı YPG.
Ekim 2019’da Rusya, Barış Pınarı Harekatı sırasında Türkiye ile anlaşmaya vardıktan sonra terör grubunu Tel Rıfat ve Münbiç’ten çıkarmayı taahhüt etti. Moskova ayrıca, teröristlerin M4 karayolu üzerinde ve Barış Pınarı Harekatı bölgesi dışındaki bölgede sınırdan 30 kilometre geri çekileceğine söz verdi.
YPG/PKK, Halep’in en çok Münbiç, Ayn el-Arab ve Tel Rıfat ilçelerinde terör saldırılarını gerçekleştirmekte, hatta bu bölgeleri saldırılarında üs olarak kullanmaktadır. ABD’nin desteğiyle Suriye topraklarının yaklaşık üçte birini işgal eden YPG, ağır silahlarla ülkenin kuzeyindeki Azez, Marea, El Bab, Cerablus, Afrin, Tel Abyad ve Ras el-Ain’i sık sık hedef alıyor.
Önceki yıllarda Türk destekli operasyonlar, YPG/PKK’yı kuzeybatıdaki Afrin yerleşim bölgesinden ve daha doğuda bir dizi sınır kasabasından uzaklaştırmıştı. Ankara, 2016’dan bu yana terör koridoru oluşmasını önlemek ve bölge sakinlerinin barışçıl yerleşimini sağlamak için kuzey Suriye’deki sınırında üç başarılı terörle mücadele operasyonu başlattı: Fırat Kalkanı (2016), Zeytin Dalı (2018) ve Barış Pınarı (2019) ).
Toplantıya Cumhurbaşkanı Raisi’nin ev sahipliği yaptığı İran, Suriye’deki herhangi bir Türk askeri eyleminin “bölgeyi istikrarsızlaştırabileceğini” iddia ederken, İran’ın üst düzey diplomatı geçen ayın sonlarında Ankara’da “bunu anlıyoruz … belki özel bir operasyon olabilir” dedi. gerekli”.
“Türkiye’nin güvenlik kaygıları tam ve kalıcı olarak ele alınmalıdır.”
Günler sonra, İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Amirabdollahian Şam’da yaptığı açıklamada, Türk askeri harekâtının Suriye’de “bölgede istikrar bozucu bir unsur olacağını” söyledi.
Carnegie Europe’da Türk dış politikası konusunda uzmanlaşmış misafir akademisyen Sinan Ülgen, Agence France-Presse’ye (AFP) Ankara’nın operasyona başlamadan önce Moskova ve İran’ın onayını istediğini söyledi.
“Bu özellikle önemli çünkü iki potansiyel hedef bölge Rusya’nın kontrolü altında ve Türkiye riskleri en aza indirmek için hava sahasını kullanabilmek istiyor” dedi.
Ülgen, İran’ın “kontrol ettiği Şii milisler aracılığıyla bölgede dolaylı bir varlığı da var” dedi.
İranlı siyasi analist Ahmed Zeydabadi’ye göre, Ukrayna savaşının ardından Rusya, İran ve Türkiye arasında “yeni farklılıklar” ortaya çıktı.
Bu ve “belirsiz bir gelecek”, üç liderin daha fazla gerilimden kaçınmak için Suriye hakkındaki görüşlerini “koordine etmeye” çalışacakları anlamına geldiğini söyledi.
Ukrayna görüşmeleri
Tahran zirvesi, Rusya’nın Şubat ayında Ukrayna’yı işgal etmesinden bu yana ilk kez Erdoğan ve Putin’in bir araya gelmesine de hizmet edecek. Türk cumhurbaşkanı, zirvenin oturum aralarında Rus mevkidaşı ile ikili bir görüşme yapacak.
Türk cumhurbaşkanı aylardır Rus liderle görüşmeyi ve savaşın başlamasından bu yana artan küresel gerilimlerin çözülmesine yardımcı olmak amacıyla Putin ile Ukraynalı lider Volodymyr Zelenskyy’yi bir araya getirmeyi teklif ediyor.
Türkiye, Ukrayna ile Rusya arasında kalıcı bir ateşkes sağlanması için çalışan en aktif ülkelerden biridir . Her iki savaşan tarafla iletişim kanallarını açık tutarak arabulucu rolü üstlenmek gibi hassas bir dengeye sahip olması, Ukrayna krizine çözüm bulmak ve barışı sağlamak için diplomatik çabalarda bir umut ışığı sağlıyor. Hem Rusya hem de Ukrayna ile dostane ilişkilere sahip benzersiz konumuyla Türkiye, savaşı sona erdirme çabasıyla yaygın bir övgü kazandı.
Çatışmanın başlangıcından bu yana Ankara, Ukrayna’nın toprak bütünlüğü ve egemenliğine verdiği desteğin altını çizerek iki taraf arasında arabuluculuk yapmayı ve barış görüşmelerine ev sahipliği yapmayı teklif etti. Ankara, Moskova’yı izole etmek için tasarlanmış uluslararası yaptırımlara karşı çıkarken, bazı Rus gemilerinin boğazlardan geçmesini önlemek için boğazlarını da kapattı.
Rus ve Ukraynalı heyetler 29 Mart’ta İstanbul’da barış görüşmeleri için bir araya geldi ve savaşın ikinci ayına girdi.
Mart ayında Rusya ve Ukrayna dışişleri bakanlarını Antalya’da ağırlayan Türkiye, geçtiğimiz günlerde İstanbul’da Moskova, Ankara, Kiev ve Birleşmiş Milletler arasında devam eden savaş nedeniyle yaşanan tahıl ve gıda krizine çözüm bulmak için dörtlü bir toplantıya ev sahipliği yaptı.
