Her bir uyarı ışığı kırmızı yanıp sönüyor. Rusya’nın Ukrayna’ya karşı savaşı, covid-19 pandemisinden kaynaklanan eşit olmayan bir toparlanma ve kıtanın büyük bölümünde yaşanan kuraklık, ciddi bir enerji krizi, yüksek enflasyon, düşük büyüme ve Avrupa’nın ekonomik geleceği hakkında muazzam bir belirsizlik yaratmak için bir araya geldi. Hükümetler en savunmasız kişilere yardım etmek için acele ediyor. Ve sinirsel karışıklığın ortasında, bir şey üzerinde geniş bir anlaşma var: bir durgunluk yaklaşıyor.
Gerilemenin ne kadar kötü olacağı, enerji şokunun nasıl oynandığına ve politika yapıcıların buna nasıl tepki verdiğine bağlıdır. Bu hafta enerji fiyatları bir zamanlar hayal bile edilemeyecek yüksekliklere ulaştı: yılın dördüncü çeyreğinde teslim edilecek olan referans gaz için megavat saat (mwh) başına 290 €’dan (340 $) fazla (normal pandemi öncesi fiyat yaklaşık 30 € idi); ve Almanya’da aynı çeyrek için gündüz elektriği için mwh başına 1.200€’dan fazla (yaklaşık 60€’dan). Gaz, çoğu Avrupa elektrik piyasasında marjinal yakıt olduğundan, elektrik fiyatını daha geniş olarak belirler.
Avrupa ekonomisi krize oldukça güçlü bir pozisyonda girdi. İşgücü piyasası, %6,6’lık işsizlik oranıyla hala nispeten sağlıklıdır – yani, Avrupa’nın vasat standartlarına göre, tam istihdama yakındır. Uzun vadeli sözleşmeler yeniden müzakere edildiğinden, ücret artışı muhtemelen önümüzdeki aylarda artacaktır. Savaşın başında tüketici güveni düştü, ancak tüketim düşmedi. Enflasyon beklentileri bir miktar geriledi.
Yine de, üç nedenden ötürü, birkaç ay içinde işler oldukça kasvetli görünecek. Birincisi, endüstri baskı altında. İlkbaharda, Avrupa’nın en büyük üreticilerinin liderleri, Rus gaz arzının çok hızlı kesilmesinin kıtaya ekonomik kriz getireceğini savundu. Yüksek fiyatlara rağmen, sanayi üretimi şu ana kadar güçlü kaldı. Bir düşünce kuruluşu olan Alman Ekonomi Enstitüsü’nden Michael Hüther, “Nedenlerin bir kısmı, firmaların hala geçmişten gelen siparişlerin birikmiş kütüğü üzerinde çalışıyor olmalarıdır” diyor.
Ancak bu birikimler sonsuza kadar sürmeyecek ve ileriye dönük bazı önemli göstergeler acımasız. Bankaları ve kurumsal yatırımcıları temsil eden Uluslararası Finans Enstitüsü’nden Robin Brooks, “Yeni siparişler eksi envanterler – yani onları meşgul eden firmalardan gelen talepler – uçurumdan düştü” diyor. Düşüş, zayıflayan küresel ve özellikle Çin ekonomisini yansıtıyor. Bay Brooks’un belirttiği gibi, böyle bir düşüş ekonomik döngüde bir dönüm noktası olabilir.
